 |
|
|
|
Η πλούσια βλάστηση του νησιού, κυρίως στα Κάτω Μέρη, δηµιούργησε ευνοϊκές συνθήκες για ανάπτυξη της κτηνοτροφίας. Κάθε αγροτικό σπίτι έχει αυτάρκεια σε καταναλωτικά αγαθά. Συγκεκριµένα οι χωρικοί εκτρέφουν αγελάδες, αιγοπρόβατα, πουλερικά, κουνέλια κ.ά., ενώ οι περιστεριώνες που βρίσκονται διάσπαρτοι σε όλο το νησί δηλώνουν και την εκτροφή περιστεριών. Το ζώο, όµως, που δε λείπει από κανένα σπίτι του χωριού και το οποίο συντηρεί για ένα χρόνο ο ιδιοκτήτης του, είναι ο χοίρος, τον οποίο τρέφει για να αποκτήσει µεγαλύτερο βάρος, προκειµένου να εξασφαλίσει το κρέας και το λίπος της χρονιάς. Ύστερα από όλον αυτό το φυτικό και ζωϊκό πλούτο είναι φανερό ότι η Τήνος έχει τη δυνατότητα να προσφέρει στους ντόπιους αλλά και στους επισκέπτες της γνήσια και αγνά παραδοσιακά προϊόντα, ορισµένα από τα οποία, µάλιστα, εξάγει εκτός του νησιού και είναι περιζήτητα. Η λούζα, το λουκάνικο, το σκορδάτο, τοχοιροµέρι είναι ονοµαστά για τη γευστικότητά τους. Πασίγνωστα, εξάλλου, είναι το εύγευστο τηνιακό γάλα, η γραβιέρα Τήνου, η κοπανιστή, το τυράκι το στρογγυλό, το πέτρωµα (τυρί ανάλατο), το ανθότυρο, το µαλαθούνι, που παράγονται σε ένα σύγχρονο συνεταιριστικό τυροκοµείο. Ο επισκέπτης θα βρει ακόµα ντόπιο θυµαρίσιο µέλι, λιαστές ντοµάτες, χλωρά και ξερά σύκα και όλα τα είδη των ντόπιων φρούτων και ζαρζαβατικών. Γνωστό είναι, επίσης, το άριστης ποιότητας ροζακί σταφύλι, ενώ µπορεί κανείς να δοκιµάσει µουσταλευριά φτιαγµένη από γλυκύτατο µούστο. Τέλος, ο επισκέπτης δε θα φύγει από το νησί, αν δεν πιει τηνιακό κρασί, αλλά κυρίως ρακί. Όλα τα παραπάνω προϊόντα µπορεί να προµηθευτεί κανείς από το συνεταιρισµό, τα καταστήµατα τροφίµων και τις λαϊκές αγορές της Τήνου. Είναι βέβαιο ότι ο καθένας φεύγοντας θα αγοράσει και τα ονοµαστά τηνιακά γλυκά φτιαγµένα από αγνά υλικά: αµυγδαλωτά, ξεροτήγανα (δίπλες), «ψαράκια» (σκαλτσούνια), µπεζέδες, τυρόπιτες (γλυκές), λουκούµια κ.ά.
Όπως κάθε γωνιά της Ελλάδας, έτσι και η Τήνος έχει τα δικά της έθιµα, τα οποία οι φορείς και οι κάτοικοί της φροντίζουν να τα διατηρούν µέχρι σήµερα. Ο επισκέπτης, λοιπόν, του νησιού θα έχει την ευκαιρία να τα γνωρίσει από κοντά και να βιώσει αυτές τις ξεχωριστές παραδόσεις αποκτώντας καινούργιες εµπειρίες. Τα κάλαντα, ο τηνιακός γάµος, η βεγγέρα, η ντόπια µουσική είναι ορισµένα από τα χαρακτηριστικά της τηνιακής κληρονοµιάς.
ΤΗΝΙΑΚΟΣ ΓΑΜΟΣ Ο γάµος είναι µια θρησκευτική τελετή αλλά και πολιτιστική έκφραση, εφόσον, εκτός από το µυστήριο, µε το γάµο διαιωνίζονται και τοπικές παραδόσεις. Στην Τήνο τελείται µε την ίδια διαδικασία και στα δυο δόγµατα, ορθόδοξο και καθολικό. Μέρες πριν, κοπέλες συγγενείς των µελλονύµφων γυρίζουν τα σπίτια του ίδιου του χωριού αλλά και των γύρω χωριών και καλούν στο γάµο. Την ίδια µέρα, ο κουρέας του χωριού ή κάποιος σχετικός, πηγαίνει στο σπίτι του γαµπρού για να τον κουρέψει και να τον ξυρίσει. Οι νέοι έρχονται να τον ντύσουν και ταυτόχρονα ρίχνουν τουφεκιές. Οι νέες πάλι, πηγαίνουν στο σπίτι της νύφης, για να την ντύσουν. Ξεκινά ποµπή µε τα λαϊκά όργανα (βιολί, λαούτο) µπροστά παίζοντας γαµήλιους σκοπούς και πίσω ο γαµπρός (παλαιότερα πάνω σε άλογο ή µουλάρι) µε την οικογένειά του, τους συγγενείς και καλεσµένους να ακολουθούν. Το ίδιο συµβαίνει και µε τη νύφη που πηγαίνει στην εκκλησία µε την ίδια συνοδεία και στο προαύλιο συναντιέται µε το γαµπρό και µπαίνουν µέσα στο ναό. Ακολουθεί η θρησκευτική τελετή και µετά πάλι η ποµπή. Μπροστά τα όργανα παίζοντας γαµήλια εµβατήρια (Μαρς), πίσω νεόνυµφοι, γονείς, κουµπάροι και όλοι οι άλλοι. Στο σπίτι περιµένει µεγάλη ετοιµασία τόσο σε γλυκίσµατα παραδοσιακά (αµυγδαλωτά, «ψαράκια», παστέλι, ξεροτήγανα), όσο και σε φαγητά. Παλαιότερα ο λαγός ήταν απαραίτητο πιάτο. Οι ευχές και τα «τραταρίσµατα» «δίνουν και παίρνουν». Όλοι κάθονται στο τραπέζι και στη συνέχεια τα όργανα αρχίζουν να παίζουν. Πρώτο το ζευγάρι «ανοίγει» το χορό µε «µπάλο», ενώ οι οργανοπαίκτες τραγουδούν αυτοσχέδια τραγούδια για το γαµπρό και τη νύφη, παινεύοντας τη λεβεντιά του γαµπρού και την οµορφιά της νύφης. Το γλέντι και το φαγοπότι συνεχίζεται ως το πρωί και παλαιότερα µέχρι το απόγευµα της εποµένης.
ΝΤΟΠΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΑ Τα κατεξοχήν απαραίτητα µουσικά όργανα σε ένα τηνιακό γλέντι είναι το βιολί και το λαγούτο. Παλαιότερα συνηθισµένη ήταν και η τσαµπούνα , η οποία δυστυχώς σήµερα εκλείπει και οι τσαµπουνιέρηδες του νησιού είναι πλέον ελάχιστοι. Σε δεύτερη µοίρα έρχονται η κιθάρα, το ούτι, το µπουζούκι, το ακορντεόν και το κλαρίνο, τα οποία συνοδεύουν τα βασικά όργανα σε µεγάλες ενορχηστρώσεις. Οι πιο διαδεδοµένοι χοροί της Τήνου είναι ο µπάλος και ένα είδος ιδιόρρυθµου συρτού.
ΚΑΛΑΝΤΑ Τα κάλαντα είναι µια κατηγορία δηµοτικών τραγουδιών που ψάλλονται σε όλη την Ελλάδα την παραµονή των Χριστουγέννων, Πρωτοχρονιάς, Θεοφανείων, Βαΐων, για να υµνήσουν το Θεό, Χριστό, Μ. Βασίλειο, Άγ. Ιωάννη Βαπτιστή.
Στην Τήνο παλιότερα εξέφραζαν, κυρίως, το θρησκευτικό συναίσθηµα .
Τα έψαλλαν το βράδυ της παραµονής οι ηλικιωµένοι του χωριού σε όλα
τα σπίτια ξεκινώντας από του παπά. Με τα χρόνια, όσο οι παλιοί
καλαντιστάδες έφευγαν από τη ζωή, τα έλεγαν οι νέοι όχι µόνο του
χωριού αλλά και από τα γύρω χωριά κρατώντας πολλές φορές τύµπανα, τα
οποία σήµερα αντικαταστάθηκαν από τα τρίγωνα. Συνηθισµένα τηνιακά
κάλαντα της Πρωτοχρονιάς είναι τα ακόλουθα:
ΒΕΓΓΕΡΑ Η Βεγγέρα είναι ένα πανάρχαιο έθιµο που διατηρείται µέχρι σήµερα στα χωριά της Τήνου τα κρύα βράδια του Χειµώνα. Το έθιµο αυτό συµβάλλει στην κοινωνικότητα των χωριανών, φέρνει πιο κοντά τις συγγενικές και φιλικές οικογένειες και χαρίζει στα παιδιά ατέλειωτη χαρά. Από νωρίς, η κάθε οικογένεια που προγραµµατίζει µία βεγγέρα, ετοιµάζει το λυχνάρι µε το λάδι και το φυτίλι του, το οποίο αποτελεί απαραίτητο οδηγό για το δρόµο. Κατά τη διάρκεια της διαδροµής το µικρότερο παιδί βαστάει το λυχνάρι και πάει µπροστά, ενώ πίσω του ο πατέρας µε την υπόλοιπη οικογένεια ακολουθεί και το καθοδηγεί. Φθάνοντας στον τελικό τους προορισµό, τα παιδιά και των δύο οικογενειών ξεχύνονται στην αυλή του σπιτιού και διασκεδάζουν παίζοντας διάφορα παιχνίδια, ενώ στο τέλος εξουθενωµένα ακούν από τη γιαγιά παραµύθια και ιστορίες για αγελούδες (ξωτικά). ∆ίπλα στο στρωµένο τραπέζι µε διάφορες λιχουδιές και στο «µαγκάλι» που ψήνονται τα κάστανα, κάθονται οι µεγάλοι, ενώ η νοικοκυρά του σπιτιού πλέκει και γνέθει µαλλί µε τη ρόκα. Η Βεγγέρα κρατάει µέχρι τις δέκα ή έντεκα το βράδυ και όταν τελειώσει, ανάβουν τα φανάρια και η µία οικογένεια καληνυχτίζει την άλλη.
|
||
|
ΓΕΛ ΤΗΝΟΥ 2014 |
